مقایسه تطبیقی متن و نگاره در شاهنامه صفوی W602 والترز(درآوردن رستم، بیژن را از چاه)
محورهای موضوعی : شعر
ناهید جعفری دهکردی
1
(دانشجوی دکتری پژوهش هنر دانشکده پژوهش‌های عالی و کارآفرینی دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.)
سارا فرجی
2
(کارشناس ارشد نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه آزاد اسلامی یزد، ایران)
ابراهیم ترک زاده
3
(کارشناس ارشد نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
شاهنامه w602 والترز یکی از نسخ مصور عصر صفوی است که دارای نگاره‌هایی از صحنه‌های بزم و رزم، سرگذشت شاهان و پهلوانان و داستان‌های عاشقانه است. از جمله داستان‌های عاشقانه سرگذشت بیژن و منیژه و گرفتاری بیژن به چاه‌اندرون می‌باشد. ظرافت و زیبایی این نقاشی نگارنده را بر آن داشت که تصویرآفرینی و پیوستگی آن را بر اساس روش توصیفی- تحلیلی و مطالعات کتابخانه‌ای، با متن شاهنامه تحلیل نماید و به این پرسش‌ها پاسخ دهند که: الف) متن شاهنامه بر کار هنرمند تا چه اندازه تأثیرگذار بوده است؟ ب) هنرمند تا چه حدی خود را مجاز به اعمال سلیقه شخصی می‌دیده است؟ نگارندگان بر این فرض است که هنرمند در این مجلس و سایر نگاره‌های نسخه، اتکای صرف به متن شاهنامه نداشته و هنر خویش را تا حدی مستقل از متن به اجرا درآورده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از مجموع 24 ویژگی کلی، 10 مورد اشتراک و 14 مورد افتراق بین متن و تصویر دیده می‌شود.
Walters's Shahnameh (W602) is one of the Safavid era's pictorial versions which contains scenes of battle and feast as well as romantic stories and heroes' advantures such as Bijan & Manijeh and Bijan's trouble by falling down to a borehole. The beauty and gracefulness of the pictures, made the author to analyze the depiction and coherence based on descriptive – analytical method and answer the following questions: a) How much was the effect of the context on artist's work? b) How much is the artist allowed to apply his personal taste? The authors assume that the artist of this version and othe authors do not rely on the context and present their art dependently (of the text). The surveys show that there are 10 commonalities and 14 differences out of 24 general characteristics.
قرآن کریم.
اردلان، نادر و لاله بختیار. 1390ش، حس وحدت، سنت عرفانی در معماری اسلامی، ترجمه ونداد جلیلی، تهران: علم معمار.
آژند، یعقوب. 1385ش، مکتب نگارگری اصفهان، تهران: فرهنگستان هنر.
البهسنی، عفیف. 1391ش، هنر اسلامی، تهران: سوره مهر.
بیانی، محسن. 1363ش، احوال و آثار خوشنویسان، تهران: علمی فرهنگی.
تجویدی، اکبر. 1352ش، نقاشی ایرانی از کهن‌ترین روزگار تا دوره صفویان، تهران: اداره کل نگارش و وزارت فرهنگ هنر.
رابینسن،ب.و. 1390ش، تاریخ هنر ایران؛ هنر نگارگری ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران: مولی.
شوالیه، ژان و آلن گربران. 1379ش، فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضائلی، تهران: جیحون.
شیمل، آنه‌ماری. 1395ش؛ راز اعداد، ترجمه فاطمه توفیقی، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
صفا، ذبیح‌الله. 1333ش، حماسه‌سرایی در ایران از قدیمی‌ترین عهد تاریخی تا قرن چهاردهم هجری، تهران: امیرکبیر.
فردوسی طوسی، حکیم ابوالقاسم. 1386ش، متن کامل شاهنامه فردوسی، به‌کوشش پروانه طاهری و مونا ناصر المعمار، بر اساس آخرین نسخه تصحیح شده از شاهنامه چاپ مسکو و ژول مول، تهران: شقایق.
کن‌بای، شیلا. 1391ش، نقاشی ایرانی، ترجمه مهدی حسینی، تهران: دانشگاه تهران.
معین، محمد. 1381ش، فرهنگ فارسی، جلد اول، تهران: اَدِنا.
میراندابوروس، میتفورد. 1394ش، دایرة المعارف مصور نمادها و نشانه‌ها، ترجمه معصومه انصاری و حبیب بشیرپور، تهران: سایان.
مقالات
ارلهوف، مایکل و مارشال تیموتی. 1388ش، «تصویرسازی»، مجله حرفه هنرمند، شماره 30، صص 4-5.
امامی، صابر. ١٣٨١ش، «نماد و تمثیل، تفاوت‌ها و شباهت‌ها»، کتاب ماه هنر. شماره 47 و 48، صص 60-68
بهزادی، رقیه. 1380ش، «نقش نماد در فراخنای اساطیر»، مجله مطالعات ایرانی، شماره 1، صص71- 88
جعفری دهکردی، ناهید و خشایار قاضی‌زاده. 1397ش، «سلاح‌هایی از نور و فرّ: بررسی موردی ستاره‌های هشت‌ضلعی آئینه‌ای در نگاره‌های شاهنامه صفوی والترز»، مجله هنرهای تجسمی هنرهای زیبا، شماره 23، صص 47-54.
جعفری، ناهید. 1396ش، «بررسی تطبیقی یکی از داستان‌های حماسی آسیای غربی با داستان بیژن و منیژه»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی جیرفت، شماره 44، صص133-152.
منبع الکترونیکی
http://ww.thedigitalwalters.org/Data/WaltersManuscripts/html/W602 (accesdata: 2016 /04/)
_||_
Bibliography
The Holy Quran
Azand, yaghob. (1996). School of Painting in Isfahan, Tehran: Art Academy.
Al-Bahssani, Afif. (2002). Islamic Art, Tehran: Surah Mehr.
Ardalan, Nader & Laleh Bakhtiar. (2010). Sense of unity, mystical tradition in Islamic architecture. Translate: Vendad Jalili, Tehran: Science.
Erhelov, Michael. Marshal Timothy. (2009). "Illustration", magazine artist's career. (30), 4-5.
Emami, Saber. (1992). "Symbol and Allegory, Differences and Similarities," Moon Art. (47, 48), 60-68
Bayani, Mohsen. (1974). The Cultures and Works of Calligraphers, Tehran: Academic Culture.
Behzadi, Roghayeh. (1991). "The Role of the Symbol in the Enlightenment of Mythology", Iranian Journal of Studies. (1), 71-88.
Jafari, Nahid (2018). "A comparative study of one of the epic West Asian stories with the story of Bijan & Manijeh." Jiroft Comparative Literature Studies. (44), 133-152.
Jafari dehkordi, Nahid & Khashayar Ghazizadeh. “Light weapons and oven, "A Case Study of Mirrored Octagonal Stars in Safavid Walters Shahnameh". (23), 47-54.
Tajvidi, Akbar (1963). Iranian Painting from the Oldest Period to the Safavid Era, Tehran: The Directorate of Writing and the Ministry of Culture of Art.
Robinson, BW, (2012), Iranian Art History, translate: Jacob Azhand, Tehran: Mola
Shovaliyeh, Jean-Paul Grapan. (2000). The Culture of Symbols, Translate: Sudabeh Fazaeli, Tehran: Jayoun.
Shimmel, Anamari. (2017). The Secret of Numbers, Translat: Fatemeh Tafifiqi, Qom: University of Religions
Safa, Zabiullah. (1945). Epic repertoire in Iran from the oldest to the 14th century AH, Tehran: Amir Kabir.
Ferdowsi Tusi, Hakimabul Qasem. (2007). The full text of Ferdowsi's Shahnameh, under the influence of Parvaneh Taheri , Mona Nasser al-Ma'mmar, based on the latest corrected version of the Shahnameh of Moscow , Jules Mol, Tehran: Shaghayegh.
Kennedy, Sheila. (2012). Iranian painting, translate: Mehdi Hosseini, Tehran: Tehran University.
Muain, Mohammed. (1992). Persian Culture, Volume I, Tehran: Adna
Mirandaburus, Mitford. (2015). Illustrated Encyclopedia of Symbols and Symbols, translate: Masoumeh Ansari & Habib Bashirpour, Tehran: Sayan.